Kategori: Makaleler

Bazen bir hikâye, bir tanımın anlatamayacağı kadar çok şey söyler. Bugün size “kalp para”nın ne olduğunu sözlükten değil, yürekten anlatmak istiyorum. Çünkü bazı şeyler sadece cebimizde değil, kalbimizde sahteye dönüşür. Ve bazen, en parlak para bile içi boş bir hikâyenin simgesidir. Bir Kasabanın Sessizliği: Kalp Paranın Hikâyesi Bir zamanlar küçük bir kasabada, herkesin güvenle birbirine baktığı günler yaşanırdı. O kasabada “gerçek” para değil, “güven” dönerdi. Ta ki bir gün, Ali adında genç bir adam kasabaya dönene kadar. Şehre gidip yıllarca çalışmış, biriktirdiğiyle yeni bir dükkân açmak istemişti. Ancak cebinde taşıdığı paralar, farkında olmadan, kalp paraydı. Ali o parayı kötü niyetle…

Göz Gözü Görmüyor Ne Demek? Öğrenmenin Görünmeyen Katmanlarına Bir Yolculuk Öğrenme, kimi zaman bir odada sessizce not alırken, kimi zaman kalabalık bir sınıfta fikirlerin çarpışmasıyla başlar. Ama her durumda bir şey değişir: bakışımız. Eğitimciler olarak biliyoruz ki, öğrenmenin dönüştürücü gücü yalnızca bilgiyi aktarmakta değil, bireyin dünyayı yeniden görme biçimindedir. Bu yüzden, “göz gözü görmüyor” ifadesi, sadece fiziksel bir durumu değil; aynı zamanda insanın farkındalıkla kurduğu ilişkinin bir metaforudur. “Göz Gözü Görmüyor” İfadesinin Anlamı Dilimizde sıkça kullanılan “göz gözü görmüyor” deyimi, genellikle çok yoğun sis, karanlık, kalabalık ya da kaos ortamlarında kullanılır. Ancak bu ifade, derinlemesine düşünüldüğünde yalnızca hava koşullarını değil,…

Göz Atmak Ayrı mı Yazılır, Bitişik mi? — Dilin Felsefi Derinliklerine Bir Yolculuk Bir filozofun gözünden bakıldığında, dil yalnızca iletişim aracı değil, aynı zamanda düşüncenin varoluş biçimidir. Sözcüklerin birleşimi, ayrılığı ya da sınırları; insanın dünyayı kavrayış biçimini şekillendirir. “Göz atmak” ifadesi de bu bağlamda, sadece dilbilgisel bir mesele değil, aynı zamanda epistemolojik, etik ve ontolojik bir sorudur. Peki, “göz atmak ayrı mı yazılır, bitişik mi?” sorusu, yalnızca bir yazım kuralı mı; yoksa insanın anlamla kurduğu ilişkinin aynası mı? Dilin Ontolojisi: “Göz Atmak” Bir Varlık Biçimi Ontolojik açıdan baktığımızda, kelimelerin birer varlık olarak kendilerine özgü bir “yer” talep ettiklerini görürüz. “Gözatmak”…

Guduk Ne Demektir? Kültürlerin Sembolik Dengesinde Eksiklik ve Tamlık Üzerine Bir Antropolojik Okuma Bir antropolog olarak dünyanın farklı köşelerinde aynı kelimenin bambaşka anlamlar taşıyabildiğini gördüğümde hep şaşırmışımdır. “Guduk” kelimesi de bu anlamda sıradan bir kelime değildir; hem bedensel hem de toplumsal, hem somut hem de sembolik bir anlam taşır. İlk bakışta “eksik” ya da “tamamlanmamış” anlamına gelir. Ancak kültürlerin derinliklerine indiğimizde, bu kelimenin yalnızca bir fiziki hâli değil, bir kimlik biçimini de anlattığını fark ederiz. Köken ve Anlam Katmanları Guduk kelimesi, Türkçe kökenli bir sözcüktür ve genellikle “boyu kısa, tamamlanmamış, ucu kesik” gibi anlamlarla tanımlanır. Ancak dilsel olarak incelendiğinde bu…

Harcama Türü Ne Demek? Cüzdan Savaşları ve Paranın Gizemli Evrimi

20-20-20 Gübre Ne İşe Yarar? Gücün, Toprağın ve Toplumun Siyaseti Bir Siyaset Bilimcinin Düşünce Alanında: Gübre, Güç ve Toplum Toplumsal düzenin, iktidar ilişkilerinin ve ideolojik sistemlerin nasıl işlediğini anlamak isteyen bir siyaset bilimci için “20-20-20 gübre” yalnızca bir tarım ürünü değildir. O, bir metafordur. Bir ülkede toprağın verimliliği nasıl dengeleniyorsa, toplumun da ideolojik ve kurumsal yapısı aynı biçimde beslenir. 20-20-20 gübre azot, fosfor ve potasyumu eşit oranlarda içeren bir denge gübresidir; tıpkı bir siyasal sistemde iktidar, kurumlar ve vatandaşlık arasındaki güç dengesi gibi. İktidar ve Toprak: Besin Değil, Güç Dağılımı Her bitki kök salmak için dengeli bir toprak ister. Peki…

Kubuz Atmak: Sessiz Bir Ritüelin Antropolojik İzinde Bir antropolog olarak, her zaman kültürlerin sıradan gibi görünen ama derin anlamlar taşıyan davranış biçimlerine hayran olmuşumdur. İnsan topluluklarının gündelik pratikleri, aslında onların dünya görüşlerinin en saf yansımalarıdır. Kubuz atmak da bu bağlamda, yalnızca bir söz öbeği değil; kültürel bir göstergenin, toplumsal bir ileti biçiminin adıdır. Her kültürün kendi sembolik dili vardır — bazen dansla, bazen sessizlikle, bazen de kelimelerin arasında gizlenmiş bir eylemle konuşur. Kubuz atmak, işte o gizli dillerden biridir: bir toplumun “mesafe koyma”, “dengede kalma” ve “kendini koruma” biçimidir. — Kubuz Atmak Ne Demek? Bir Halk Teriminden Kültürel Anlama Kubuz…

Gönül Borcu Olmak Ne Demek? Felsefi Bir Bakışla Duygusal Sorumluluğun Derinliği Bir filozofun gözünden bakıldığında, insanın varoluşu yalnızca bedensel ya da zihinsel değil, aynı zamanda duygusal bir yükümlülükler ağıdır. “Gönül borcu olmak” ifadesi, bu ağın en incelikli, en görünmez düğümlerinden biridir. Ekonomik borç, maddi karşılıkla ölçülür; ama gönül borcu, duyguların, ilişkilerin ve vicdanın alanına aittir. Bu yüzden onun hesabı ne defterdedir ne de mahkemede — insanın kalbinde tutulur. Felsefenin üç temel ekseni olan etik, epistemoloji ve ontoloji, bu kavramın farklı yönlerini aydınlatır. Çünkü “gönül borcu” dediğimiz şey, yalnızca bir duygunun değil, aynı zamanda bir varoluş biçiminin adıdır. Etik Perspektiften: Teşekkürün…

Giyabi Tutuklama Kimlere Verilir? Toplumsal yapıların, bireylerin davranışlarını, ilişkilerini ve hatta hayata bakış açılarının şekillenmesindeki etkilerini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, sıklıkla karşılaştığım bir soru bu: Toplumlar nasıl düzenlenir ve kimler, hangi koşullar altında cezalandırılır? “Giyabi tutuklama” da bu bağlamda önemli bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Giyabi tutuklama, bir kişinin fiziksel olarak bulunmadığı bir durumda, ona yönelik tutuklama kararı verilmesi anlamına gelir. Peki, bu karar kimlere verilir ve hangi toplumsal faktörler etkiler? Bu sorunun cevabına geçmeden önce, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratiklerin nasıl etkileşim içinde olduğuna dair birkaç söz söylemek faydalı olacaktır. Giyabi Tutuklama ve Toplumsal Normlar Toplumsal…

Meymenetsiz TDK Ne Demek? Sözcüklerin Gücü ve İnsan Hikâyeleri Dil, sadece kelimelerden ibaret değildir; aynı zamanda kültürün, duyguların ve toplumsal bakış açısının da bir aynasıdır. Ben de bugün sizlerle sıkça merak edilen bir sözcüğün peşine düşmek istiyorum: “Meymenetsiz TDK ne demek?” Sözlüklerde karşımıza çıkan bu kelime, günlük hayatta duyduğumuzda farklı çağrışımlar uyandırır. Kimi zaman yüz buruşturur, kimi zaman bir gülüşe sebep olur. Gelin, bu kelimenin hikâyesine hem verilerle hem de gerçek insan öyküleriyle birlikte bakalım. — Meymenetsiz: TDK’da Tanımı Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “meymenetsiz” kelimesi, “yüzü soğuk, uğursuz, itici, hoş olmayan” anlamına gelir. Bu tanım, sadece fiziksel bir görünüşü…